Câu đối tết ngoài việc thể hiện tinh thần, phong tục tốt đẹp của người Việt còn là công cụ thể hiện trí tuệ, sự thông minh của ông cha ta. Mỗi câu đối xuân là một sự kính yêu, tình cảm chân thành của con cháu đối với bề trên. Ngoài ra, những câu đối chúc mừng năm mới còn là mong muốn mọi người, mọi nhà có một năm mới an khang, nhiều may mắn.
Câu đối đỏ đã hình thành từ rất lâu tại Trung Hoa cổ đại và dần du nhập vào nước Việt cũng như các nước Á Đông khác. Bắt nguồn từ thời nhà Chu, người dân sẽ treo hai tấm đào phù - tấm bùa bằng gỗ cây đào - trước cửa nhà để xua đuổi tà ma. Mỗi tấm đào phù thường dài 20 phân và rộng khoảng 10 phân, trên đó có viết tên hai vị Thần chế phục ác ma là Thần Đồ và Uất Lũy.
Ảnh: Ý nghĩa và nguồn gốc của câu đối ngày xuân
Theo quan niệm của người Trung Hoa khi ấy, treo đào phù trước cửa vào ngày đầu tiên của năm mới sẽ giúp trấn áp và xua đuổi tà ma, mang đến may mắn. Đến thời Ngũ Đại, người Tây Hán bắt đầu viết câu đối lên tấm đào phù. Hai câu đối:
“Tân niên nạp dư khánh. Gia tiết hiệu trường xuân.”
(Dịch: Năm mới thừa phúc lành. Tết đẹp mãi trường xuân)
Là câu đối ngày Tết đầu tiên trong lịch sử châu Á cũng như thế giới. Các câu đối bắt đầu trở nên phổ biến vào đời Tống và chính thức được đổi tên từ đào phù thành xuân liên (câu đối tết) vào thời nhà Minh.
Sau đó, phong tục này lan truyền đến các nước trong khu vực như Đại Việt, Phù Tang, Đại Hàn, Xiêm La… Chưa có thông tin cụ thể về thời gian câu đối tết du nhập vào Việt Nam, nhưng theo sử sách ghi lại thì chúng đã phổ biến tại nước ta vào những năm đầu thời Trần.
Ảnh: Câu đối chúc tết hay
Cùng điểm qua các câu đối hay ngày tết cho một mùa xuân may mắn:
“Cung Chúc Tân Xuân Phước Vĩnh Cửu
Chúc Trong Gia Quyến Được An Khương
Tân Niên Lai Đáo Đa Phú Quý
Xuân Đến An Khương Vạn Thọ Tường.”
“Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua.
Phúc lộc đưa nhau đến từng nhà.
Vài lời cung chúc tân niên mới.
Vạn sự an khang vạn sự lành.”
“Mai vàng nở rộ mừng năm mới. Đào hồng khoe sắc đón xuân sang.”
“Tiễn Chuột đi chúc xuân vui hạnh phúc. Đón Sửu về mừng Tết đạt thành công.”
“Cạn ly mừng năm qua đắc lộc. Nâng cốc chúc năm mới phát tài.”
“Chiều ba mươi nợ réo tít mù, co cẳng đạp thằng bần ra cửa,
Sáng mồng một rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà.”
Ảnh: Những câu đối ngày tết
► Bách thuận vi phúc – Lục hợp đồng xuân.
► Hoa khai phú quí – Trúc báo bình an.
► Thi thư môn đệ – Đào thục nhân gia.
► Xuân phong đắc ý – Hoà khí chí tường.
► Xuân phong tống phước – Hỷ khí lâm môn.
► Vạn sự như ý – An khang thịnh vượng.
► Cát tường như ý – Cung chúc Tân xuân.
► Phát tài phát lộc – Công thành danh toại.
Ảnh: Câu đối xuân 4 chữ
► Hay ăn chóng béo – Tiền nhiều như kẹo.
► Tình chặt như keo – Dẻo dai hạnh phúc.
► Ngàn lần như ý - Vạn sự như mơ.
► Triệu sự bất ngờ - Tỷ lần hạnh phúc.
► Tống tự nghênh tân - Vạn sự cát tường.
► Cung chúc tân niên - Sức khỏe vô biên.
► Thành công liên miên - Hạnh phúc triền miên.
► Túi luôn đầy tiền - Sung sướng như tiên.
Ảnh: Câu đối 4 chữ
► Xuân an khang thịnh vượng
Niên phúc thọ miên trường.
► Niên niên như ý xuân
Tuế tuế bình an nhật.
► Minh niên tăng vạn lộc
Xuân nhật tập thiên tường.
► Phúc lai miên thế trạch
Lộc mãn trấn gia thanh.
Ảnh: Câu đối đỏ ngày tết
► Sơn thủy thanh cao xuân bất tận. Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh
(Dịch: Phong cảnh thanh cao xuân mãi mãi. Thần tiên vui thú cảnh đời đời.)
► Môn đa khách đáo thiên tài đáo. Gia hữu nhân lai vạn vật lai
(Dịch: Cửa nhiều khách đến nhiều tiền đến. Nhà có người vào lắm vật vào.)
► Thiên tăng tuế nguyệt, niên tăng thọ. Xuân mãn càn khôn, phúc mãn đường.
(Dịch: Trời thêm năm tháng, tuổi thêm thọ. Xuân khắp đất trời, phúc khắp nhà.)
► Tổ tôn công đức thiên niên thịnh. Tử hiếu tôn hiền vạn đại xương.
(Dịch: Công đức tổ tôn nghìn năm thịnh. Hiếu hiền con cháu vạn đời ngay.)
► Ðịa sinh tài, thế nghiệp quang huy. Thiên tứ phúc, gia thanh hiện thái.
(Dịch: Ðất sinh tài nghiệp đời xán lạn. Trời ban phúc, nhà tiếng tốt tươi.)
► Phúc sinh lễ nghĩa gia đường thịnh. Lộc tiến vinh hoa phú qúy xuân.
(Dịch: Phúc đem lễ nghĩa trong nhà thịnh. Lộc nảy vinh hoa phú qúy xuân).
► Niên niên như ý xuân. Tuế tuế bình an nhật
(Dịch: Năm năm xuân như ý. Tuổi tuổi ngày bình an.)
► Niệm tiên tổ, duật tu quyết đức. Khải hậu nhân,trường phát kỳ tường.
(Dịch: Nhớ tổ tiên, đẹp điều nhân đức. Tin cháu con bền sự lạ hay.)
Ảnh: Câu đối ngày tết chữ Hán Việt
► Đất nước phồn vinh câu chúc tết
Gia đình hòa thuận thiệp mừng xuân.
► Già trẻ gái trai đều khoái Tết,
Cỏ cây hoa lá cũng mừng Xuân.
► Giao thừa hái lộc, cung kính ông bà, rượu rót đôi ly, nghe lời chúc
Mồng một đơm hoa, nhớ ơn cha mẹ, trà dâng ba chén, nhận lì xì.
► Ống cựu nghinh tân mừng xuân mới
Dân an quốc thái đón thanh bình.
► Mừng xuân hỉ xả thêm công đức
Đón tết từ bi bớt não phiền.
► Cạn ly mừng năm qua đắc lộc
Nâng cốc chúc năm mới phát tài.
► An khang phú quý thái thái bình
Bách lão bá niên trường trường thọ.
► Tối ba mươi khép cánh càn khôn, ních chặt lại kẻo Ma vương đưa quỷ tới
Sáng mồng một lỏng then tạo hóa, mở toang ra cho thiếu nữ đón Xuân vào.
(Hồ Xuân Hương)
► Ðuột trời ngất một cây nêu, tối ba mươi ri là Tết
Vang đất đùng ba tiếng pháo, rạng ngày mồng một rứa cũng Xuân.
(Nguyễn Công Trứ)
Ảnh: Câu đối tết ngắn gọn nhưng nhiều ý nghĩa
“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ. Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” đã trở thành biểu tượng không thể thiếu vào dịp Tết Cổ Truyền của dân tộc. Chúc bạn một mùa Tết trọn vẹn, nhiều may mắn và bình an..